El Cerrahisi Hastalıkları Nelerdir?
El cerrahisi alanına giren tıbbi durumları daha kapsamlı olarak şu başlıklar altında sıralayabiliriz:
1.) El, El Bileği ve Ön Kol Yaralanmaları
A.) Parmak ve Uzuv Kopmaları
El, parmak, ön kol, kol, ayak ve bacak kopmaları el cerrahisinin ilgi alanları arasındadır. Meydana gelen uzuv kopmalarının onarımı birçok faktöre bağlıdır. Kopmanın nasıl ve ne şekilde gerçekleştiği, bu faktörler arasında belki de en önemlisidir.
B.) Atardamar, Tendon ve Sinir Yaralanmaları
Damar kesileri, kanamaya yol açan nedenlerden bir tanesidir. Ayrıca bu duruma bağlı olarak doku ölümü riski de söz konusudur. Damar kesilerinin yanı sıra, hareket komutlarını iletip duyuları taşıyan sinirler ve kasların gücünü kemiklere aktararak hareketin oluşumunu mümkün kılan tendonların kesileri de cerrahi olarak bu teknikle tedavi edilir.
C.) Kırık ve Çıkıklar
Üst ekstremitede yer alan bütün kırıklar el cerrahisinin kapsamına girer. El, el bileği, ön kol ve dirsekte meydana gelen kırık-çıkıklar, bağ kopmaları ve kol kemiği kırıkları bunlar arasındadır. Bu gibi sıkıntılar da el cerrahisi ve mikrocerrahi ile tedavi edilir.
2) Sinir ve Tendon Sıkışmaları
Teknolojinin gelişimi ve bilgisayarların yaygınlaşmasıyla birlikte, aşırı bilgisayar kullanımından dolayı sinir kası ve sıkışmaları sıkça meydana gelmektedir. Sinir sıkışmaları, genellikle elde uyuşma, ağrı ve güçsüzlük gibi belirtilerle kendini gösterir. Sinir sıkışmalarının en sık görüleni ise karpal tünel sendromudur. Sinir sıkışmalarının hem erken hem de geç dönem tedavileri, el cerrahisi bölümünün ilgi alanına girer.
A.) Karpal Tünel Sendromu
Karpal tünel sendromu, el bileği seviyesinde median sinirinde çeşitli sebeplere bağlı olarak meydana gelen sıkışma sonucu kendini gösterir. Bu sendrom söz konusu olduğunda, ilk üç parmakta ağrı ve dördüncü parmağın bir kısmında uyuşma/his kusuru meydana gelir. İlerlediği takdirde, parmaklarda güç kaybı ve nesneleri elinden düşürme gibi bulgular ortaya çıkar. El cerrahisi, bu sendromun tedavisinde de başvurulan yöntemlerden bir tanesidir.
B.) Ulnar Oluk Sendromu
Ulnar sinirin dirsek seviyesinde sıkışması sonucu oluşur. Dördüncü ve beşinci parmaklarda uyuşma meydana gelir. Tedavisi, karpal tünel sendromunda kullanılan yöntemlerle benzer şekilde gerçekleşir.
C.) De Quervain Tendiniti
Bu rahatsızlık, el bileği seviyesinde başparmağı kaldıran tendonlarda meydana gelen sıkışmadan kaynaklanır. Diyabet hastalığı, romatizmal hastalıklar ve doğum sonrası dönemde sıklıkla görülen bu hastalığın tedavisinde, ilaç ve atel tedavisi yetersiz kaldığı takdirde cerrahi olarak serbestleştirme uygulanır.
D.) Tetik Parmak Sendromu
Parmakların bükülmesini sağlayan tendonlar avuç içine bağlanırken kalınlaşır ve sıkışma meydana gelir. Bu şekilde ortaya çıkan tetik parmak hastalığında parmak hareketleri takılır ve ağrı söz konusudur.
3.) El ve Üst Ekstremitede Meydana Gelen Tümör ve Tümör Benzeri Oluşumlar
A.) Tümör Benzeri Oluşumlar
Bunlar arasında en sık görüleni, el bileği tendon kılıflarında oluşan ganglion kistleridir. Bu kistler ağrıya sebebiyet verir. İlaç tedavisi ağrıları hafifletme konusunda işe yarasa da, ganglion kistlerinin cerrahi olarak çıkarılmaları önerilir. Yaygın olarak rastlanan bir diğer oluşum ise dupuytren hastalığıdır (dupuytren kontraktürü). Avuç içi ve ayak tabanında görülen bu hastalık, parmakların açılamayacak şekilde kasılmasına yol açabilir. Lokal enjeksiyonlar ve minimal cerrahi yöntemlerle kontrol altına alınmaya çalışılır, ancak daha ileri aşamalarda cerrahi müdahale şarttır.
B.) İyi Huylu Tümörler
Tendon kılıfının dev hücreli tümörü, kemik ve yumuşak dokuda rastlanan kistler, damar ve sinir kılıfı kaynaklı tümörler bunlar arasında sayılabilir.
C.) Kötü Huylu Tümörler
Tıpkı iskelet sisteminde meydana gelen diğer kötü huylu kemik ve yumuşak doku tümörleri gibi, tedavi edilmeleri zaruridir. Kötü huylu tümörlerin tedavisinde multidisipliner yaklaşım izlenmeli, el cerrahisi ve ortopedik onkoloji birlikte çalışmalıdır.
4) Romatizmal, Yangısal ve Enfeksiyon Hastalıklar
El ve el bileği eklemleri, romatizmal hastalıkların en çok rastlandığı eklemler arasındadır. Romatizmal sebeplerin haricinde, kronik yorgunluk ve mikroorganizmalar da artrit ve tendiniti tetikleyen faktörler arasındadır. İlerlemiş deformiteler söz konusu olduğunda, cerrahi girişimlere başvurulmaktadır.
5) Doğumsal Anomaliler ve Doğum Yaralanmaları
Tıpkı vücudumuzun diğer yerlerinde olduğu gibi, el ve üst ekstremitede de sık sık doğumsal anomaliler meydana gelir. Gebelik döneminde yapılan sıkı takip sayesinde anomali sıklıkları azalabilir, ancak tamamen engellenmeleri mümkün değildir. Fazla parmak (polidaktili), yapışık parmak (sindaktili) ve kemiklerin birbirine yapışık olması (sinostoz) gibi kompleks anomalileri bunlar arasında sayılabilir. Bu tip durumlarda çoğunlukla cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulur. Bunların haricinde köprücük kemiği kırığı, zorlu doğumlar esnasında meydana gelen en sık yaralanma çeşididir. Köprücük kemiği kırığı sorunsuz bir şekilde iyileşse de, diğer kemiklerde de kırıklar meydana gelebilir. Bu gibi durumlarda da ameliyat ve fizik tedavi yöntemiyle tedavi mümkün olmaktadır.
13 Eylül 2022