Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi, 2005 yılında aşılamanın desteklenmesini savunmak için “Aşı Haftası” yapılmasına karar vermiştir. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi tarafından 24 - 30 Nisan 2019 tarihleri arasında düzenlenmesine karar verilen ‘‘ Dünya Aşı Haftası ’’nda ana tema bağışıklamanın önemine vurgu yaparak farkındalığı ve aşı kapsayıcılık oranlarını arttırmak olarak belirlenmiştir.
Aşı Nedir?
İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri vb. mikropların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak ya da mikropların salgıladıkları zehirlerin etkileri ortadan kaldırılarak geliştirilen biyolojik maddelere AŞI denir.
Aşı; insanları hastalıklardan ve onların kötü sonuçlarından koruyabilmek için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanır.
Vücut, aşı ile kendisine zarar vermeyen mikrop ve toksinleri tanır ve onlara karşı bir savunma yöntemi geliştirir. Böylece gerçek mikropla karşılaşıldığında kişi hastalanmaz. Bu kişi artık o hastalığa karşı bağışıktır.
Aşı Nasıl Etki Eder?
Aşılar, belirli bir hastalığa yakalanmadan önce kişilere ulaşıp onları bağışıklamalarını sağlamak amacıyla verilir. Vücutta savunma mekanizmasını uyararak, hastalık etkenini tanıyan ve bu etkenle karşılaşıldığında onu yakalayıp yok eden koruyucu maddelerin (Antikorların) oluşmasını sağlarlar. Böylece kişi hastalıklara karşı dirençli olur.
Aşılar Hangi Hastalıklardan korur?
Difteri, Boğmaca, Tetanos, Çocuk felci, A ve B tipi Sarılık, Siroz, Karaciğer Kanseri, Menenjit, Zatürre, Ortakulak iltihabı, Verem, Kızamıkçık, Kızamığa bağlı: Zatürre, Ortakulak İltihabı ve SSPE (SubakutSklerozanPanensafalit ) hastalığından, beyin iltihabı ve kan zehirlenmesinden, Suçiçeği ve Zona hastalıklarından korur.
Aşılar Kaç kez uygulanmalıdır?
Aşılarını uygun sayıda ve uygun aralıklarla almış çocuklar yeterince korunmuş olurlar. Bazı aşıların bir kez uygulanması yeterli iken bazıları için tekrar uygulama dozlarına ihtiyaç vardır. Bu sebepten dolayı hekimlerin bebek ve çocuklarımızın yaşına göre belirledikleri aralıklarda ve tarihlerde aşılarını yaptırmaya azami gayret göstermeliyiz.
Aşı Takviminde Hangi Aşılar Vardır?
2005 yılı sonuna kadar yedi hastalığa karşı aşılama yapılıyordu (Difteri, Boğmaca, Tetanos, Çocuk Felci, Kızamık, Hepatit B, Verem) Son olarak 2013 Ocak ayında suçiçeği aşısının da uygulamaya girmesi ile yapılan aşı sayısı 13’e yükselmiştir. Bu aşılar:
Difteri, Boğmaca, Tetanos, Çocuk Felci, Kızamık, Hepatit B, Verem, Kızamıkçık Kabakulak, Menenjit aşısı, Zatürre aşısı, Hepatit A ve Suçiçeği aşılarıdır.
Aşının Zamanında Yapılması Önemli midir?
Aşıların zamanında ve uygun aralıklarla uygulanması çok önemlidir. Aradan uzun bir süre geçmiş olsa bile, aşılamaya bırakılan yerden devam edilir. Eksik aşılı çocuklar tespit edildiğinde yaşına uygun olarak aşıları tamamlanır.
Aşı Yapılmazsa Ne Olur?
Aşı yapılmazsa Aşı ile önlenebilir hastalıkların sıklığı artar. Aşılanma ile hastalıkların yayılması önlenmiş olur.
Kimler Aşılanmalıdır?
Bütün çocuklar doğar doğmaz aşı takvimine uygun bir şekilde aşılanmaya başlanmalıdır. Aşılar sadece çocuklar için değildir. Aşısı olmayan yani bağışıklanmamış yetişkinler yaşlarına uygun olarak Tetanos, Difteri, Grip, Zatürre hastalıklarına karşı aşılanmalıdır. Bazı hastalıklar için(Yüksek Tansiyon, Şeker, Astım, Akciğer hastalıkları gibi) risk gurubunda kabul edilen erişkinler de sağlık kuruluşlarına başvurarak yapılması gereken aşılar konusunda bilgi edinmeli ve aşılanmalıdır. Hastalıklar açısından riskli ülkelere seyahat edecekler ise bölgenin özelliğine göre gerekli aşıları yaptırmalıdırlar. Umre ve Hac için yurt dışına giden vatandaşlarımıza Menenjit ve Polio (Çocuk Felci) aşısı yapılması gibi.
Aşılar Nerede Uygulanır, Aşı Ücretli midir?
Aşı uygulamaları aile sağlığı merkezlerinde ve hastanelerde yapılmaktadır. Aşı takviminde yer alan aşılar Sağlık Bakanlığı kurum ve kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanmaktadır.
Aşılama ile Ulaşılan Başarılar Nelerdir?
Daha önce büyük salgınlar ve ölümlere yol açan çiçek hastalığı 1977 yılından itibaren tamamen yok edilmiştir. Hastalık etkeni yok edildiğinden çiçek aşısı uygulamalarına ihtiyaç kalmamıştır. Önemli bir çocukluk çağı hastalığı olan Poliomiyelit (Çocuk Felci)hastalığı aşı uygulamaları ile yok edilme aşamasına gelmiştir. Dünyada 1988 yılında 350 bin olan vaka sayısı 2012 yılında 223 vaka olarak kaydedilmiştir. Ülkemizde son polio vakası 26 Kasım 1998 tarihinde görülmüştür. Ülkemiz 2002 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından “Polio’dan Arındırılmış Bölge” Sertifikası verilen ülkelerdendir. Nisan 2009 da Türkiye yeni doğan Tetanozunu elimine etmiş ülkeler arasına girmiştir. Ülkemizde 2002 yılından bu yana yürütülmekte olan yoğun aşılama oranları ile kızamık vaka sayılarında da büyük düşüşler kaydedilmiştir. 2008-2012 yılları arasında görülen vakaların tamamı yurt dışı kaynaklı veya yurt dışı kaynaklı vakalarla ilişkilidir. Dünyada ve Avrupa Bölgesinde 2005 yılından buyana çeşitli ülkelerde salgınlar yaşanmaktadır. Ülkemiz, bulunduğu konum ve günümüzde artan insan hareketleri sebebiyle risk altındadır. Bir süredir de yurt dışı kaynaklı vakalarla ilişkili kızamık vakaları görülmektedir. Kızamık riskinden korunmanın en etkin yolu aşı ile korunabilen tüm hastalıklarda olduğu gibi çocuklarımızın tam aşılı olmasıdır.